ฟิวส์ เป็นอุปกรณ์นิรภัยชนิดหนึ่งที่อยู่ในอุปกรณ์ หรือเครื่องใช้ไฟฟ้า โดยมีหน้าที่ป้องกันการใช้
กระเเสเกินพิกัดในวงจรไฟฟ้า (Overload Current) เเละกระเเสลัดวงจร (Short Circuit Current)
ซึ่งโดยปกติเเล้ว กระเเสเกินพิกัด (Overload Current) จะเกิดขึ้นจากการดึงกระเเสที่มากเกินจาก
อุปกรณ์ปลายทาง หรือใช้กระเเสไฟมากเกินที่อุปกรณ์ตัวนั้นจะทนรับภาระได้ไหวเกิดความร้อนขึ้น
เเละก่อให้เกิดการลุกไหม้ได้ส่วน กระเเสลัดวงจร (Short Circuit Current) เกิดขึ้นจากการที่ฉนวน
ไฟฟ้าชำรุดเเละเสื่อมสภาพอันเนื่องมาจากอายุการใช้หรือจากการสัมผัสกันของลวดตัวนำภายในสาย
สัมผัสกันเองทำให้กระเเสไฟไฟลเป็นจำนวนมาก เกิดความร้อนขึ้นจนนำไปสู่การเกิดอัคคีภัยในทันที
ได้ โดยเมื่อค่ากระเเสเหล่านี้มีค่ามากกว่าที่ฟิวส์ทนได้จะทำให้ฟิวส์ขาด เป็นการตัดวงจรไม่ไห้กระเเส
สามารถไหลต่อไปได้เป็นการป้องกันความเสียหายที่เกิดขึ้นกับอุปกรณ์เเละผู้ใช้
เเล้ว "ฟิวส์" เเตกต่างจาก "เบรคเกอร์" อย่างไร ?
ฟิวส์เเตกต่างจากเบรคเกอร์ตรงที่ฟิวส์เมื่อพบการลัดวงจรหรือกระเเสเกินตัวฟิวส์จะหลอมละลาย
เเละตัดกระเเสไฟออกจากวงจรเพื่อป้องกันความเสียหายต่ออุปกรณ์ทำให้ไม่สามารถนำฟิวส์ตัวนั้น
กลับมาใช้ได้อีก ต้องทำการเปลี่ยนฟิวส์ใหม่ส่วนเบรคเกอร์เมื่อตัดวงจรเเล้วสามารถรีเซ็ทค่าเเล้วใช้
งานได้ต่อไปอีก อย่างไรก็ตามฟิวส์มีราคาถูกกว่าเเละให้ความเสถียรภาพเเละรวดเร็วในการตัดวงจร
ได้ดีกว่าเบรคเกอร์ นอกจากนี้ ฟิวส์ทุกชนิดสามารถป้องกันทั้งกระเเสเกินพิกัด (Overload Current)
เเละกระเเสลัดวงจร (Short Circuit Current) เเต่เบรคเกอร์ โดยส่วนใหญ่จะออกเเบบมาเพื่อป้องกัน
กระเเสเกินพิกัด (Overload Current) อย่างเดียวเท่านั้นไม่สามารถจะป้องกันกระเเสที่อันตรายอย่าง
กระเเสลัดวงจร (Short Circuit Current)
ฟิวส์มีความปลอดภัยสูงกว่าเเละละเอียดกว่า !!
ฟิวส์จะมีความปลอดภัยที่สูงกว่าเซอร์กิตเบรคเกอร์เพราะสามารถป้องกันกระเเสไฟที่ต่ำๆได้
เช่น 0.16 A, 0.25 A, 0.5 A เป็นต้นในขณะที่เซอร์กิตเบรคเกอร์ป้องกันกระเเสไฟต่ำสุดได้ที่ 1 A
อ่านตรงนี้คุณผู้อ่านจะไม่เห็นด้วยเเละคิดว่าฟิวส์จะช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่ายได้อย่างไรในเมื่อถ้าฟิวส์
ขาดก็ต้องเปลี่ยนตัวใหม่ไม่สามารถใช้ตัวเดิมต่อได้ หรืออาจต้องเสียค่าฟิวส์ในการติดตั้งเพิ่มเติมควบ
คู่ไปกับเซอร์กิตเบรคเกอร์ ซึ่งก็อาจจะจริงอยู่เเต่ในทางกลับกัน คุณคิดว่าอุปกรณ์ป้องกันทางไฟฟ้า
หรือเบรคเกอร์ที่มีอยู่ในเครื่งจักรเพียงพอหรือเปล่าถ้าเกิดเหตุสุดวิสัยที่เบรคเกอร์ไม่ทำงาน หรือทำ
งานช้า ส่งผลให้เกิดความเสียหายกับเครื่องจักรในโรงงานล่ะต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมเท่าไหร่ ซึ่งเเน่
นอนว่าไลน์ผลิตก็ต้องได้รับผลกระทบเช่นเดียวกันเเละที่สำคัญมูลค่าความเสียหายคงเทียบไม่ได้กับ
การติดตั้งฟิวส์เพิ่มเข้าไปเเน่นอน
ดังนั้นถ้าเราคิดว่ามูลค่าของเครื่องจักรหรือเวลาในการผลิตเป้นเรื่องสำคัญการติดตั้งฟิวส์ เพื่อความ
ปลอดภัยที่มากขึ้นก็สามารถช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายเเละป้องกันอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับเครื่องจักรของ
เราได้มากทีเดียว
1. Dual Element Fuse : ฟิวส์ที่ได้รับการออกเเบบให้สามารถป้องกันได้ 2 รูปเเบบที่เเตก
ต่างกันในตัวเองคือ เเบบที่ 1 เป็นการป้องกันกระเเสเกินโดยสปิงภายในฟิวส์จะดีดตัวเมื่อมีกระเเสเกิน
ประมาณ 5-6 เท่า เพื่อเป็นการตัดวงจรเเละเเบบที่ 2 จะเป็นส่วนป้องกันกระเเสลัดวงจรโดยจะทำงาน
เมื่อมีกระเเสลัดวงจรมากถึงค่าพิกัดกระเเสลัดวงจรสูงสุด
2. Time-Delay Fuse : ฟิวส์ประเภทนี้จะหน่วงเวลาการตัดวงจรขณะที่มีกระเเสเกินชั่วระยะ
เวลาหนึ่ง (Temporary Overload) เพื่อป้องกันการขาดของฟิวส์โดยไม่จำเป็น มักใช้กับมอเตอร์เพราะ
มอเตอร์เป็นอุปกรณ์ที่มักเกิดกระเเสเกินชั่วขณะเมื่อสตาร์ท
3. High Speed Fuse : ฟิวส์ประเภทนี้จะไม่มีการหน่วงเวลาใดๆ ทั้งสิ้นจะตัดทันทีเมื่อกระเเส
ไฟหรือกระเเสลัดวงจรเกิน เหมาะสำหรับใช้กับอุปกรณ์ประเภทโซลิตสเตท (Solid-state Device)
4. Fast-Acting Fuse : ฟิวส์ชนิดนี้ไม่มีการหน่วงเวลาจะตัดวงจรทันทีเมื่อกระเเสที่เกินกระเเส
ต่อเนื่องที่ฟิวส์ทนได้ใช้ในวงจรที่ไม่มีกระเเส Temporary overload เช่น วงจรความร้อน (Heating) หรือ
วงจรเเสงสว่าง (Lighting)